Goede voorbereiding en organisatie zijn in M&A belangrijke succesfactoren
Fusies en overnames zijn belangrijke strategische kwesties waarbij de GC met zijn of haar juridische afdeling vaak de spin in het web is. Het is alle hens aan dek terwijl het reguliere bedrijfsjuridische werk door gaat. Een grote uitdaging voor de GC is het managen van de deal, zowel in de voorbereiding als tijdens het proces. En de strategische GC denkt daarnaast tijdig na wat de fusie of overname betekent voor de structuur en/of werkwijze van de organisatie. Geen dagelijkse kost voor veel eindverantwoordelijke bedrijfsjuristen.
Maatwerk Maak een overzichtelijke planning van de verwachte werkzaamheden voor de afdeling. Wie is waarvoor verantwoordelijk? De juiste vormgeving hangt van allerlei factoren af, zoals de omvang en expertise van de afdeling, de omvang en aard van het M&A proces, het tijdspad en het strategisch belang. Sommige ijkpunten komen terug in elke deal en zijn relatief makkelijk in te vullen, anderen zijn uniek. Geen enkele fusie of overname is immers gelijk – al is het maar omdat er steeds een andere wederpartij is – en de capaciteit om een en ander uit te voeren, verschilt ook continu. Kortom: de planning voor elk M&A traject is maatwerk. Heeft u zelf niet de expertise om een dergelijke planning te maken, laat u dan adviseren.
Goede voorbereiding Wie gaat wat doen en op welk moment? Tenzij de onderneming zelf dedicated M&A juristen in huis heeft, zal een M&A traject hoe dan ook betekenen dat teamleden er extra werk bij krijgen. Wie vangt intussen het reguliere bedrijfsjuridische werk op? Kunnen de eigen juristen dat er bij blijven doen of moeten alternatieven worden overwogen? In de praktijk gaan M&A deals bijna altijd gepaard met meer belasting van de juridische afdeling dan voordien gedacht. Bij een goede voorbereiding past dan ook dat naast het inhuren van M&A juristen, bedacht wordt of er andere capaciteit moet worden ingehuurd. Bijvoorbeeld interim-juristen – al dan niet met M&A ervaring – of advocaten/juristen uit de flexibele schil van advocatenkantoren. De GC zal een goede afweging moeten maken wie precies welke taken krijgt. Voor de interne communicatie en afstemming ligt het bijvoorbeeld voor de hand een eigen bedrijfsjurist verantwoordelijk te maken, terwijl een externe misschien beter geschikt is voor het voeren van stevige onderhandelingen.
Doelen Tijdens een M&A proces is tijd voor bezinning schaars. Daarom is een goede voorbereiding zo essentieel. Dit kan door periodieke analyse van wat voor de onderneming van belang is bij een overname, zodat daarover vooraf duidelijkheid bestaat en tijdens het proces de eye on the ball kan worden gehouden. Wat zijn de belangrijkste voorwaarden voor de overeenkomst? Wat zijn de aandachtspunten in een due diligence? Afstemming vooraf met bestuur en relevante afdelingen is onontbeerlijk. Regulier contact met mogelijk in te schakelen advocaten en andere tijdelijke adviseurs verhoogt de actieradius en laat een juiste keuze toe als het erom spant, qua expertise, beschikbaarheid, tarieven en overige voorwaarden. Bij een beursgenoteerde onderneming is een draaiboek voor een vijandig overname cruciaal: wat zijn de stappen als vrijdag einde middag een vijandig bod in de pers komt, de commissarissen in hun tweede huis in Toscane en Nice verblijven en de CFO net met zijn gezin naar Friesland is vertrokken?
Kritisch selecteren Bij een M&A traject komen uiteenlopende juridische aspecten aan de orde, al dan niet in een internationale context. Daar zijn specialisten voor nodig. Die kennen doorgaans een hoger uurtarief dan generalisten, maar als het goed is betaalt zich dat terug in kwaliteit en snelheid. Niet alleen de juridische kennis van experts is doorslaggevend: ook de juiste mindset en mogelijke kennis van de branche is belangrijk. Voor het bedrijf – en dus ook voor de GC – heeft een M&A deal strategische impact en dat vraagt om extra aandacht. Deze toewijding en inzet mag ook worden gevraagd van ingehuurde derden. Dat is een kwestie van houding: de GC en de advocaat moeten elkaar vertrouwen. De tijdsdruk is hoog en de belangen zijn groot. Dan helpt het als de GC en de advocaat samen goed door een deur kunnen.
De General Counsel aan het roer Het is belangrijk dat de GC met ingehuurde advocaten afspraken maakt over de communicatie, coördinatie en bemensing. Niet alleen vooraf, maar ook tijdens het proces. Vaak is de GC de schakel tussen de RvB/het bedrijf en de ingehuurde adviseurs. Voorkomen moet worden dat externe adviseurs teveel doorstomen, waarbij ze – al dan niet bewust – onvoldoende rekening houden met andere belangrijke doelen en aspecten van de onderneming. Bijvoorbeeld over de situatie van de onderneming ná de fusie of overname. De GC heeft de verantwoordelijkheid om daar ook over na te denken.
Dat vraagt nogal wat van de management kwaliteiten van een General Counsel. Zeker als hij of zij daarnaast tegelijkertijd nog een eigen afdeling heeft te runnen. De GC moet zo nodig altijd aan de RvB, RvC en andere stakeholders kunnen uitleggen wat de juridische status van een M&A traject is. Als een GC zich niet helemaal comfortabel voelt in deze centrale rol – en dat is begrijpelijk wanneer een bedrijf maar af en toe een fusie of overname doet – doet hij of zij er goed aan om tijdig hulp te vragen. Tegenwoordig bieden gespecialiseerde M&A adviseurs diverse tools en faciliteiten voor GCs om een dergelijk traject in goede banen te leiden.
Niet onderschatten: budgettaire ruimte aanpassenDe impact van een groot M&A proces moet niet worden onderschat. Er gebeurt veel in een korte tijdspanne, en de wederpartij is er ook nog. Het succes van de uitkomst van het M&A traject hangt uiteraard af van de fundamentals, zoals vraag en aanbod, maar vaak in belangrijke mate ook van de tijd, inzet en kwaliteit die kan worden geleverd in vergelijking met de andere partij(en). Het niet verhogen van een budget voor een belangrijk M&A proces om de vereiste capaciteit te kunnen inzetten – van voorbereiding tot afronding – kan dan ook penny wise, pound foolish zijn.