Iedere advocaat – met weinig of met veel ervaring – heeft zijn eigen manier om met werkdruk en deadlines om te gaan. Hieronder bespreken Gerard van der Wal en Diego Guerrero Obando, beiden advocaat bij Windt Le Grand Leeuwenburgh te Rotterdam, op welke wijze zij omgaan met het thema Lawyers’ well-being en wat zij van elkaar kunnen leren.
Hoe ervaren wij het thema ‘Lawyers’ well-being’?
Gerard: Volgend jaar ben ik 45 jaar advocaat en eerlijk gezegd is het thema voor mij nooit (erg) actueel geweest. Er was in het algemeen geen of niet veel aandacht voor: ik ben nooit een advocaat tegengekomen die niet pretendeerde dat hij het heel druk had. Als je het niet razend druk had, dan zei men dat in ieder geval niet: je werd geacht succesvol te zijn als je het (te) druk had. Ook intern – tussen kantoorgenoten – was het geen erg bespreekbaar onderwerp. Je werd ook niet geacht een zaak te weigeren omdat je het ‘te druk’ had. Er is nu veel meer aandacht voor een gezonde werk/privé-balans, hoewel in de advocatuur nog steeds heel hoge eisen worden gesteld aan beschikbaarheid en snelheid. Ik heb daarmee – gelukkig – nooit geworsteld. Dat zal wel met mijn instelling en ambitie samenhangen, maar meer nog met mijn drive en interesse in ‘het vak’, de uitdaging van de juridische vragen waarmee ik me bezig hou, mijn betrokkenheid met cliënten en de problemen waarvoor je geacht wordt een redelijke oplossing te vinden en een geweldige ‘achterban’ thuis. Belangrijk is ook dat je steeds zakelijk en nuchter blijft en de reële verhoudingen in het oog houdt: zakelijke problemen zijn belangrijk en kunnen van grote betekenis zijn, maar het zijn niet jouw problemen. Je moet de kantoordeur ook af ten toe figuurlijk dicht kunnen doen. Dat is nu veel lastiger dan in mijn beginjaren in de advocatuur. Destijds correspondeerde je toen vrijwel uitsluitend via de post (telex was uitzonderlijk). Dat gaat nu allemaal veel sneller en je kunt je niet meer verschuilen achter een vertraagde postbestelling. Logisch dat het thema ‘well-being’ een belangrijk issue is geworden. Als ik wil ontsnappen, ga ik in de tuin aan de slag of lopen in de buurt waar ik woon, Wallonië of de bergen in Zwitserland, breng ik tijd door met de (klein)kinderen of in een concertzaal. Of ik dan toch nog de telefoon opneem of en toe mijn e-mails check? Een eerlijk antwoord? Ja. Mijn nieuwsgierigheid is daarvoor te groot.
Diego: Onder het thema ‘Lawyers’ well-being’ versta ik een evenwichtige balans tussen enerzijds intellectuele ontwikkeling, werkdruk, hiërarchie, presteren en anderzijds sociale ontwikkeling, fysieke en mentale gezondheid, vrije tijdsbesteding en tijd voor vriendschappen. Als beginnend advocaat krijg je direct dan wel indirect met al deze factoren te maken. Er zijn dan ook periodes dat het evenwicht tussen deze factoren uit balans raakt. Denk bijvoorbeeld aan de voorbereiding van een zitting. In de aanloop naar dat moment nemen werkdruk en prestatie de overhand en valt bijvoorbeeld vrije tijdsbesteding even weg. Voor mij is van belang dat na zo’n periode tijd wordt vrijgemaakt voor momenten die niet werk-gerelateerd zijn. Persoonlijk hou ik ervan om na een drukke periode een dag in de keuken te staan en uitgebreid voor familie of vrienden te koken zodat smaak of de juiste ‘cuisson’ het enige is ik waar mij zorgen over moet maken. Zo wordt de balans weer opgemaakt, en behoud je over de lange termijn een zekere controle over jouw well-being.
Hoe zorgen wij ervoor dat het thema ‘Lawyers’ well-being’ onderling bespreekbaar is?
Gerard: De intensiteit van het vak van advocaat is zonder twijfel in de loop der jaren aanzienlijk toegenomen. We zijn als kantoor gehouden aandacht te besteden aan de gevolgen daarvan: de werkdruk en persoonlijke belasting die dat met zich brengt niet over te laten aan individuele advocaten binnen ons kantoor. Medewerkers moeten alle ruimte hebben aan te geven dat zij geen of weinig ruimte hebben voor bijkomende opdrachten. Een goede samenwerking vereist dat je als partner goed zicht houdt op de werklast van je medewerkers, de signalen opvangt als het dreigt (te) veel te worden, open staat voor vragen en assistentie. Onze kantoor policy is een goede balans en well-being: je moet laten zien dat je dat meent en in de praktijk wilt waarborgen en toepassen, zodat medewerkers ook durven aan te geven dat de balans verstoord dreigt te worden. Incidenteel gaan we allemaal elk jaar wel een paar keer ‘kopje onder’, dat creëert ook een teamgeest en band als je het samen doet, maar het mag niet structureel en vanzelfsprekend zijn.
Diego: Iedere advocaat – zowel met weinig als met veel ervaring – heeft zijn manier van het behouden van een evenwichtige balans. Door niet enkel zaak-gerelateerde ervaringen met elkaar te delen, maar elkaar ook over ervaringen te vertellen waarmee jijzelf of jouw collega na een drukke periode de balans weer opmaakt, wordt elkaars visie op het thema Lawyers’ well-being vanzelf duidelijk en daarmee ook bespreekbaar. Van Gerard weet ik bijvoorbeeld dat hij na een drukke periode graag aan de slag gaat in zijn prachtige tuin.
Op welke wijze stralen wij het thema ‘Lawyers’ well-being’ uit naar onze cliënten?
Gerard: Ik weet niet of we dat ‘uitstralen’, dat klinkt nogal esoterisch… Als iets spoedeisend is, zijn we bereid alles op alles te zetten en ‘well-being’ even te parkeren. Maar ik ben me bewust van een inflatoir gebruik van de kwalificatie ‘spoed’. Ik zal altijd vragen waarom iets spoed heeft, zeker als het om een rechtsvraag gaat die al langer speelt en die aan ons in een laat stadium wordt voorgelegd. Veel dossiers zijn naar hun aard spoedeisend (kort gedingen, beslagen), vaak gelden wettelijke termijn voor bezwaar, beroep of anderszins; soms moet je ook gebruik maken van het momentum en niet te lang wachten, maar we moeten elkaar ook niet een soort universele spoed aanpraten. Na bijna 45-jaar advocatuur mag ik dat wel zeggen. Met onze cliënten willen we daarover open communiceren.
Diego: Met cliënten communiceren wij te allen tijde op een nuchtere, rustige en transparante manier, zodat op hen overkomt dat wij controle hebben over de problematiek die ons wordt voorgelegd. Daarmee stralen wij meteen uit dat ‘achter de schermen’ ook alles onder controle is. Het is nou eenmaal zo dat een advocaat die zijn eigen well-being niet onder controle heeft, veelal ook niet de well-being van zijn cliënten op een gedegen manier onder controle kan krijgen.
Wat kunnen wij van elkaar leren over ‘Lawyers well-being’?
Gerard: Als senior op kantoor rust op mij de plicht en verantwoordelijkheid mijn team in de gaten te houden of er niet nodeloos en te veel wordt verlangd van de medewerkers en ondersteuning waardoor hun ‘lawyers well-being’ structureel eronder kan gaan lijden. Mijn eigen drive moet inspireren maar geen gesel zijn voor hun functioneren. Opletten, navragen hoe het zit met de werkdruk, meedenken met hun werkzaamheden en onderzoek, steeds aanmoedigen dat zij tijdig signaleren als zij vastlopen in een probleem of analyse. Kortom: open communiceren; en goed van elkaars werkzaamheden op de hoogte zijn. Beetje humor helpt ook.
Diego: Door op een dagelijkse basis intensief met mijn kantoorgenoten (w.o. Gerard) samen te werken, leer ik veel over ieders interpretatie van Lawyers’ well-being. Het enthousiasme waarmee Gerard bijvoorbeeld iedere nieuwe zaak aangaat, levert niet alleen hem energie op, maar ook de mensen om hem heen. Dat zou ik ook graag op de mensen om mij heen willen uitstralen.