Vanaf deze zomer zullen alle EU-lidstaten een class action systeem (moeten) hebben. Dit vergroot de kans dat bedrijven geconfronteerd zullen worden met een massaschadeprocedure. Het is voor bedrijven die gevestigd en actief zijn binnen de Europese Unie daarom relevant om te monitoren hoe de wetgeving op dit gebied luidt in de verschillende lidstaten, en met name in de lidstaten waar zij actief zijn.
Implementatie van EU massaschaderichtlijn leidt vanaf deze zomer mogelijk tot meer massaclaims
Door globalisering en digitalisering hebben ondernemingen die (al dan niet indirect) leveren aan consumenten, hun afzetmarkt kunnen vergroten. Met die schaalvergroting komen ook grotere aansprakelijkheidsrisico’s jegens klanten. Tot enkele jaren terug was het maar in een beperkt aantal landen mogelijk voor consumenten om in een collectieve actie schade te vorderen. Recente wetgeving op Europees niveau brengt hier verandering in. In 2020 heeft het Europees Parlement een richtlijn aangenomen, die beoogt om het gemakkelijker te maken voor consumenten om schade te vorderen in groepsverband (de Massaschade richtlijn (2020/1828). De deadline voor het omzetten van de richtlijn in de lokale wetgeving van de lidstaten is 25 juni 2023. Hoewel het doel van de richtlijn is dat het afwikkelen van massaschade op uniforme wijze gebeurt in de gehele Europese Unie, zal dat niet zonder meer de uitkomst zijn. Vanwege de voornoemde lokale omzetting, zullen er alsnog verschillen bestaan tussen de wijze waarop lidstaten op nationaal niveau omgaan met massaschadeclaims van consumenten. Het is daarom belangrijk om in de gaten te houden op welke wijze de Massaschade richtlijn lokaal wordt geïmplementeerd. Een handige tool daarvoor is hier te vinden.
Kernpunten Massaschade richtlijn
Wat is er nieuw aan de Massaschade richtlijn?
- De richtlijn bevat procedurele regels voor de afwikkeling van collectieve vorderingen op het gebied van consumentenrecht, waardoor in iedere EU-lidstaat een de minimis vorm van collectief schadeverhaal mogelijk moet zijn.
- De richtlijn schrijft voor dat nationale rechters zowel stakingsmaatregelen als herstelmaatregelen moeten kunnen treffen. Een stakingsmaatregel zorgt ervoor dat een bepaalde handelspraktijk kan worden beëindigd of verboden. In het geval van een herstelmaatregel wordt een bedrijf verplicht om bijvoorbeeld compensatie, reparatie, vervanging of terugbetaling van een koopprijs aan te bieden.
- Grensoverschrijdende massaschade zaken worden gefaciliteerd, waarbij één belangenbehartiger optreedt voor benadeelden in meerdere EU-lidstaten.
- Er moet voldoende ruimte geboden worden voor een eventuele schikking.
- De verliezende partij moet in beginsel de proceskosten voldoen.
Afwikkeling massaschade in Nederland
In Nederland is er al decennia wetgeving die de afwikkelingen van massaschade faciliteert. Vóór de invoering van de huidige regeling was het mogelijk om een collectieve schikking verbindend te laten verklaren voor een homogene groep benadeelden, en, als dat niet lukte, kon de belangenbehartiger namens de benadeelden een verklaring voor recht vorderen dat de gedaagde partij aansprakelijk was voor de geleden schade. De benadeelden moesten vervolgens een aparte procedure starten voor een schadevergoeding. Met de introductie van de Wet Afwikkeling Collectieve Massaschade (WAMCA) op 1 januari 2020 kunnen belangenbehartigers, naast de schikkingsmogelijkheid, nu een concreet schadebedrag vorderen ten behoeve van de benadeelden.
Door het praktische regime in Nederland is in de afgelopen jaren het aantal massaschade zaken, niet alleen op het gebied van het consumentenrecht, toegenomen. Bekende voorbeelden van massaschade procedures zijn bijvoorbeeld de procedures tegen Google, TikTok en Volkswagen. Het Nederlandse wetgevingskader is ook al van dermate niveau, er in Nederland door de Massaschade richtlijn weinig zal veranderen.
Gevolgen van de Massaschade richtlijn voor bedrijven
Vanaf deze zomer zullen alle lidstaten een class action systeem (moeten) hebben. Dit vergroot de kans dat bedrijven geconfronteerd zullen worden met een massaschadeprocedure. Het is voor bedrijven die gevestigd en actief zijn binnen de Europese Unie daarom relevant om te monitoren hoe wetgeving op dit gebied luidt in de verschillende lidstaten, en name in de lidstaten waar zij actief zijn.
