Een goede General Counsel is van vele markten thuis. Maar heeft hij of zij alle online activiteiten in beeld? Wat als er gevraagd wordt naar ervaring met belastingheffing over activiteiten in de metaverse? Of hoe het in die nieuwe wereld zit met het gebruik van je merk of product?
De metaverse, of de verschillende metaverses, zijn niet meer zo ver weg van ons bed als men wellicht denkt. Ondanks het virtuele karakter, wordt in de metaverse wel degelijk echt samengewerkt, gehandeld en gecreëerd. En waar mensen met elkaar samenwerken en diensten of goederen kopen en verkopen, zijn er al gauw juridische en fiscale vragen. Eerlijk gezegd is daar nog niet altijd een eenduidig antwoord op, maar dankzij onze ervaring met grote sociale netwerken, fashion brands en (NFT) platforms zijn we goed in staat innovatieve ondernemers in de metaverse bij te staan.
Samenwerkingsafspraken
Bij het betreden van een nieuw medium als de metaverse kiezen veel merken, vooral in de consumentengoederen en de retail, voor een strategische samenwerking via een bestaand platform. Denk aan een bekende game of sociaal medium waar een nieuw product wordt gelanceerd, maar ook aan samenwerking met influencers, artiesten of ontwerpers die voor een groot bereik kunnen zorgen. Hier komen de online marketeers wel uit, maar als General Counsel moet je alert zijn op de afspraken die hierover worden gemaakt, en onder welke (algemene) voorwaarden die vallen. Vaak zijn dat die van het bestaande platform, dus als je niet oplet, heb je daar als nieuwe speler weinig over te zeggen.
Intellectuele Eigendomsrechten
Met betrekking tot intellectuele eigendomsrechten spelen er vele (complexe) juridische vraagstukken in de metaverses, want daar is de bescherming van het merk, product of werk nog (bij lange na) niet uitgekristalliseerd. Merk of auteursrecht inbreuken zijn in de metaverse lang niet altijd eenvoudig vast te stellen, en de identiteit van de inbreukmaker is in de praktijk moeilijk te achterhalen. Vervolgens speelt ook nog de vraag in welke jurisdictie een eventuele inbreuk claim moet worden neergelegd? Hoewel rechters ook met betrekking tot de online wereld goed in staat zijn om een juridische kwestie te linken aan het huidige rechtssysteem, is de metaverse op vele vlakken toch nog onontgonnen terrein. Ondanks alle juridische uitdagingen is niets doen bij een vermeende merk of auteursrechtinbreuk in elk geval geen optie, want ook online inbreuk doet al snel afbreuk aan het zorgvuldig opgebouwde imago van een merk of product.
Consumenten
Consumenten en hun privacy worden online, dus ook in metaverses, steeds beter beschermd. Toch zal het beschermen van de privacy en consumentenbelangen in de metaverse een van de grootste uitdagingen zijn. Het goed laten samenwerken van verschillende metaverses vergt namelijk interoperabiliteit (samenwerken van de verschillende systemen) waardoor de kans op “data lekken” en misbruik van gebruikersinformatie groter wordt. In dat kader zal de Europese wetgever meer en meer verplichtingen opleggen, met name aan “big tech”, maar ook strenger toezicht houden (boetes in geval van non-compliance).
Ook voor consumentenrechten geldt dat in de metaverse nog lang niet alles duidelijk is. Zeker is dat transparantie en betrouwbaarheid key blijven, zodat consumenten zo goed mogelijk weten waar ze aan toe zijn als ze een dienst of een product kopen. Extra ingewikkeld is de handel in NFT’s (non-fungible tokens), die kunnen dienen als eigendomsbewijs van een digitaal (kunst)werk, omdat die veelal met cryptovaluta worden gekocht. Help je als koper of verkoper niet (onbedoeld) mee aan witwaspraktijken? Weet je met wie je zakendoet?
Overal btw betalen?
Ook een fiscaal relevante vraag waar niet makkelijk een algemeen antwoord op te geven is, kan op het bord van de General Counsel vallen: welk belastingregime geldt voor transacties in een metaverse? In de digitale wereld is het systeem van een internationale groothandel met lokale retailers al langer aan het schuiven. Want als de groothandel rechtstreeks handelt met de consument en de retailer overslaat, is het zaak te begrijpen dat er potentieel een hoop nieuwe compliance verplichtingen op een lokaal niveau dienen te worden nageleefd. Dat geldt ook voor (weder)verkoop van NFT’s, die weliswaar digitaal zijn, maar qua eigenschappen dichterbij fysieke goederen zitten.
De huidige fiscale regels zijn hier nog niet op toegespitst, wat potentieel resulteert in een dubbele heffing. Ook nieuwe businessmodellen waarbij NFT’s gecombineerd worden met fysieke goederen , lopen tegen de grenzen wat mogelijk is in het huidige belastingstelsel. Een luxe handtas bijvoorbeeld, die fysiek wordt verkocht maar tegelijkertijd ook als NFT geleverd wordt voor iemands avatar in een metaverse, heeft kenmerken van zowel goederen als diensten die wellicht, ondanks dat er maar één verkoop heeft plaatsgevonden, als resultaat kan hebben dat belastingheffing op verschillende manieren en plekken kan plaatsvinden.
Juridische grenzen ontdekken
De mogelijkheden in de metaverse zijn groot voor bedrijven, tegelijkertijd is de metaverse onontgonnen juridisch terrein. Maar de General Counsel die weet wat hij of zij nog niet weet, rustig meebeweegt met de business, en risico’s inschat over juridische grenzen, kan met enige hulp van experts snel tot een verdedigbare positie komen. In een wereld die nog zo virtueel mag zijn, zijn de juridische uitdagingen vooralsnog wellicht nóg groter dan in onze “echte” wereld.
